برای
موفقیت در تحصیل، داشتن اطلاعات علمی کافی نیست.استفاده از مهارت هایی که
بتواند میزان بهره وری ما از این اطلاعات را افزایش دهد نیز امری بسیار مهم
است. یکی از مهم‌ترین فاکتورهای لازم برای موفقیت در امتحات، تمرکز و دقت
در سر جلسه امتحان است. دقت به معنی توجه غیرارادی از طریق حواس پنجگانه
است.
تمرکز در جلسه آزمون
یکی از مشکلات و گلایه‌های رایج والدین،
عدم‌تمرکز دانش‌آموز سر جلسه امتحان است. بخش عمده‌ای از کم‌شدن نمرات
بچه‌ها به‌علت بی‌دقتی و کاهش تمرکز است. البته باید بدانید که برای تقویت
تمرکز در کودک باید به‌طور اصولی و در یک دوره طولانی‌مدت کار شود
تا به‌تدریج بهبود مورد انتظار رخ
دهد. والدینی که دوست دارند فرزندشان کمتر با این مشکل روبه‌رو شود، باید
راهکارهای تمرکزی را از دوران نوزادی فرزند خود آغاز کنند تا در دوران
دبیرستان و بزرگسالی کمتر به مشکل بر‌بخورند.
بی دقتی در جلسه آزمون
بی دقتی در جلسه آزمون، به سه دلیل رخ می دهد:
- عجله کردن: ممکن است
با توجه به زمان کم آزمون حجم سوالاتات از نظر فرد زیاد بیاید. بنابراین
دانش آموز برای رسیدن به همه سوالات و کم نیاوردن زمان، سریع جواب سوالات
را داده و امتحانش را به پایان برساند همین مورد سبب سریع گذر کردن فرد از
سوال شده و ممکن از مفهوم سوال را اشتباه متوجه شده و یا سوال را
کامل نخواند. برای حذف این مورد در امتحان ها با استفاده از «تکنیک های
مدیریت زمان» وقت خود را تنظیم کنید.
- ساده انگاشتن آزمون:
تحقیق ها نشان می دهد بیشترین بی دقتی ها
در جلسه ی آزمون مربوط به سوال های ساده است.این موضوع اشاره به کاهش
ناآگاهانه توجه دارد. در جلسه‌ی آزمون، زمانی که ما با یک نسبت (سوال) ساده
مواجه می شویم؛ احساس خوشایند موفقیت و رضایت درونی سبب می شود تا تصور
کنیم پاسخ دادن به این سوال، بسیار ساده است. این فرآیند پیچیده ی ذهنی حتی
گاهی سبب می شود تا ما سوال بعدی را بخوانیم. در اصل، ضمیر ناخودآگاه ما
با خود می گوید: «این سوال که ساده است؛ سوال بعدی را هم می توانم جواب
دهم» بنابراین میزان توجه ما کاهش می یابد.
- درگیری‌های ذهنی:
سرگردانی چشم بین خط ها و برگشت های
غیرارادی چشم به عقب. به طور حتم در هنگام مطالعه یا آزمون، برای شما اتفاق
افتاده است که خط ها را گم کرده اید و حتی گاهی چشم های شما چند کلمه عقب
تر را نگاه کرده است. این اتفاق زمانی می‌افتد که ذهن شما درگیر مشغله‌ها
اتفاقاتی که برایتان پیش آمده و یا نگران آینده‌ی آن هستید باشد.
راهکارهای افزایش تمرکز در جلسه امتحان
- افزایش هوشیاری:
هنگام رویارویی با سوال های ساده، هوشیار
باشید؛ عمده ترین دلیل بی دقتی، کاهش غیرارادی توجه در هنگام حل سوال های
ساده است.موثرترین راه حل مقابله با این مورد، افزایش هوشیاری در هنگام
روبه رو شدن با سوال های ساده است.بسیار ساده است؛ کافی است هر وقت که سوال
ساده دیدید، حالت جسمانی تان تغییر کند؛ گویی موضوع بسیار مهم و خطرناکی
را دیده اید چرا که در این لحظه ها، احتمال بی دقتی بسیار زیاد وجود دارد و
شما در خطر آن قرار دارید.
- خواندن کامل همه جزئیات:
یکی دیگر از دلیل های بی دقتی در مطالعه و
آزمون، توجه نکردن به جزئیات و هماهنگ نبودن سرعت چشم با ذهن است.برای رفع
این مشکل باید از روش خط بر استفاده کنید؛ در این روش مداد یا انگشت اشاره
ی خود را زیر خط هایی که مطالعه می کنید، حرکت داده و هماهنگ با آن، چشم
های خود را حرکت دهید. در امتحان ها سعی کنید زیر کلمه های مهم مانند
(نیست، ندارد و...) در صورت سوال خط بکشید.
- آزمون خانگی:
پیش از حضور در جلسه امتحان (چند روز یا
شب قبل از آزمون)، به‌خصوص در دروسی که دانش‌آموز احساس ضعف می‌کند،
امتحانی شبیه‌سازی‌شده برگزار کنید. سؤالاتی را روی یک برگه (ترجیحا
تایپ‌شده) بنویسید و از او در شرایطی مشابه امتحان اصلی (صندلی، پوشش
دبیرستان، وسایل لازم برای امتحان و...)، آزمون بگیرید. کودک نباید در هنگام
این امتحان از جای خود بلند شود یا حرف بزند. همچنین باید در مدت‌زمان
تعیین‌شده برای آزمون نیز برگه خود را تحویل دهد.
شرابط روز امتحان:
در دوره امتحانات به لباس‌پوشیدن فرزندتان
دقت کنید. لباس‌های نامناسب (بیش از حد گشاد یا تنگ)، کفش، جوراب و... هر
کدام به‌تنهایی می‌تواند باعث کاهش تمرکز فرزندتان شود. پوشیدن لباس‌های
ناراحت، کفش‌های تنگ یا جوراب‌هایی که کش سفتی دارند، بخشی از ذهن کودک را
در طول امتحان درگیر می‌کند و همین امر باعث افزایش بی‌دقتی در دانش‌آموز
می‌شود. پیش از شروع امتحانات، لباس‌های مناسب را انتخاب و آماده کنید زیرا
روز امتحان زمان مناسبی برای تست‌کردن لباس نیست!
- اضطراب امتحان:
کودکانی که در طول سال تحصیلی تحت فشار
دائمی والدین کمال‌گرا برای دریافت نمره 20 بوده‌اند، بیش از دیگر بچه‌ها
سر جلسه امتحان دچار استرس می‌شوند. این بچه‌ها سر جلسه امتحان مدام در فکر
برآورده‌کردن انتظارات والدین خود هستند و در مواجهه با نخستین سؤالی که
پاسخ آن را نمی‌دانند دچار اضطراب می‌شوند
به‌گونه‌ای که تمرکز کافی برای پاسخ‌دادن
به دیگر سؤالات را نیز نخواهند داشت. همچنین والدینی که به کودک مدام نسبت
به فرا‌رسیدن زمان امتحان هشدار دهند، از گرفتن نمره کم بترسانند یا حتی
برای نمره20 پاداش‌های سنگین بگذارند، به‌طور ناخواسته او را به سمت
اضطراب امتحان و کاهش تمرکز در جلسه امتحان سوق می‌دهند.
- تغذیه مناسب:
بخشی از مشکلات عدم‌تمرکز دانش‌آموزان در
جلسه امتحان به احساس گرسنگی یا تشنگی بر‌می‌گردد که مانعی برای
خوب‌امتحان‌دادن است. هر پدر و مادری بهتر از دیگران با شرایط فرزند خود
آشناست. برخی از بچه‌ها در هنگام امتحان دچار اضطراب شده و گرسنه یا تشنه
می‌شوند. بهتر است برای این بچه‌ها، چند خوراکی کوچک که بدون ایجاد
سر‌و‌صدای اضافی قابل خوردن باشد بگذارید
و پیش از شروع امتحانات، این مسئله را با
کادر دبیرستان در‌میان بگذارید تا مشکلی نیز از این لحاظ پیش نیاید.
خوراکی‌های مناسب برای این دانش‌آموزان، آب میوه طبیعی، خرما، آبنبات،
کشمش، مویز و... است. البته دقت کنید که میزان خوراکی‌ها نباید زیاد
باشد (چند عدد کافی است) زیرا در این صورت، ممکن است دانش‌آموز بخش عمده
وقت خود را صرف خوردن کند!
گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته
